reč stručnjaka
PRIMENA I RAZVOJ KARBONA
KAO KOMPOZITA SADA I U
DOMAĆOJ INDUSTRIJI
Industrija 62 / jun 2016.
30
KOMPOZITNI MATERIJALI
Kompoziti predstavljaju čvrstu vezu dva ili više sastavnih eleme-
nata. Vezivanjem bar dva takva elementa ukupno se dobijaju po-
voljnija mehanička svojstva materijala. Kada je reč o karbonu kao
materijalu u okviru kompozita, ugljenična vlakna čine njegovu
osnovu. Ona su zapravo noseći element kompozitnog materijala.
Tip takvih vlakana je kontinualni u obliku niti. Ugljenik kao hemij-
ski element, tj. nemetal daje materijalu dobru krutost i čvrstoću.
Sa druge strane, matricu kompozita čine epoksi smola i učvršći-
vač. Epoksi smola je vezivni element koji povezuje ugljenična vla-
kna tako da se opterećenja prenose između njih. Osim pomenute
funkcije, smola takođe i štiti vlakna od spoljašnjih uticaja okoline,
kao što su vlaga ili neka hemijska reakcija.
ZAŠTO SU KOMPOZITNI MATERIJALI NAPREDNI
I SVE VIŠE DOBIJAJU SVOJU PRIMENU U
RAZNIM OBLASTIMA INDUSTRIJE?
Pored toga što od metala imaju bolje mehaničke osobine kao što
su krutost, čvrstoća, manji zamor materijala, i što su znatno lakši
u pogledu mase, najveća prednost kompozitnih materijala leži
u mogućnosti projektovanja i prilagođavanja osobina materijala
uslovima eksploatacije konstrukcije.
Kada je reč o projektovanju kompozita, pre svega se radi prora-
čun kako bi se proverila i analizirala opterećenja koja trpi materi-
jal. Za proračun je važno da se izabere način slaganja vlakana, u
ovom slučaju ugljeničnih, jer takav izbor utiče na deformaciona
stanja konstrukcije. Takođe, veoma je bitan izbor veziva tj. smole.
PRIMENA KOMPOZITNIH MATERIJALA U SVETU
I KOD NAS
Ugljenična vlakna (karbon) nalaze svoju primenu u nekoliko
bitnih sfera industrije. Zbog svojih povoljnih karakteristika koje
se i danas još uvek izučavaju, pomenuti materijal uveliko ima
primarnu upotrebu u vazduhoplovstvu, kosmičkoj industriji,
automobilskoj industiji, brodogradnji, biomedicini itd.
č stručnjaka
Prednji deo formule - nos
≡
Nikola Stefanović, mašinski inženjer
Flaps zadnjeg krila formule
